Скопјанката Весна е мајка на две деца, таа раксажува за своето второ дете на кое му е дијагностициран аутизам.
Само до пред три години не знаев ништо за аутизмот, освен општи информации: ова се генијалци – социопати, ексцентричени самотници, го кријат погледот и се молчаливи. Кога свекрва ми претпостави дека 2-годишниот син може да е аутист, јас се изнасмеав и не верував си помислив: „Ех, овие баби …“. Марио секогаш гледаше во очите, растеше насмеано, мило и весело дете.
Но, од 2 години Марио не велеше ни збoр, ниту „мама“, ниту „тато“, само гугаше несфатливо и одеше на прсти. Моите пријателки ме смируваа – ништо, ќе помине и даваа примери за деца кои подоцна проговориле. Но, свекрва ми ја загрижи не само отсуството на говор, а и недостатокот на однос на Марио кон сестра, која едноставно не ја забележуваше, тој можеше да ја прескокне. Почнав да читам за аутизмот. Едвај ги воздржував солзите кога другите деца на местото покажуваа со прст кон небото и викаа: Види, авион! И тогаш како некој да ми го тргна превезот од очи и видов дека син ми е таков каква што е. Дознав дека за две години ниту еднаш не ме замоли да му дадам играчка, храна, ниту еднаш не посочи нешто со рачето, не замоли некој да си игра со него. Сфатив дека Марио имаше своја омилен рута на плоштадот: патче, скали, замав, патче, скали, замав, патче, скали, замав и така до бесконечност.
Постојано се сомневав во точноста на дијагнозата … Што кого избегнува контакт … Често пишуваат дека шокот кој родителите го доживуваат, сфаќајќи дека нивното дете е аутист е споредлив со оној од загубата на близок човек. Две години си била уверена дека имаш сосема здраво дете, а сега …. Првите месеци беа најтешки: се маткав од една крајност во друга и постојано се сомневав во дијагнозата. Плановите Марио да стане музичар, правник, уметник … сето тоа пропадна.
Прошетката и средбите со пријатели кои имаат деца на возраст како Марио се претворија во кошмар. Одеднаш стана очевидно колку Марио заостанува зад своите врсници. Децата прашуваа директно: Зошто Марио не зборува, зошто лелека така, зошто не сака да игра со нас …? И се здружуваат во игра против него. Друг кошмар беа разговорите со колегите и познатите, со кои комуницирав не толку често.Како да им кажам дека нешто со моето дете не е во ред. Треба ли воопшто? Зборот „аутизам“ се заглавуваше во моето грло. Ми требаше повеќе од една година, за да се помирам, сфатам и смирам. Сега Марио има пет години, зборува малку и несфатливо, смета добро и разликува бои. Многу сака музика и сонародни приказни.На прв поглед по ништо не се разликува од своите врсници.
Градинка и ушилиште
Бројот на аутистичните деца рапидно расте и во Македонија и е најбрзорастечко развојно нарушување, велат од Заводот за рехабилитација на слух, говор и глас, каде што се прави комплетна процена на говорно-јазичниот статус и на комуникативниот статус, односно се проценува дали детето зборува, колку зборува или воопшто не зборува.
Иако децата со аутизам треба успешно да се вклучат во воспитно образовниот процес, тоа често е сериозен проблем. Наставниот кадар не е целосно подготвен за инклузија на овие дечиња. За децата кои можат да се вклопат во редовните училишта преку т.н. инклузија потребен е придружник, дефектолог кој ќе помага во следење на наставата и извршување на секојдневните задачи.
Инклузија на лицата со аутизам во општеството исто така е нерешено прашање. Со нив треба да работи тим на стручни лица за нивен правилен развој и обука за стручни вештини со кои ќе можат да се вработат и да се оспособат за вклучување во општеството по завршување на основно или средно образование.
