Дали чувствувате проблеми со стомакот, забрзано чукање на срцето, стегање во градите или грлото, напнатост, зголемено потење, сува уста, пецкање по телото, главоболки, бурно реагирате, губите интерес, мотивација, желба, волја, замор, загуба на енергија и вознемиреност? Ова се физички симптоми на анксиозност и депресија предизвикани од повеќемесечната работа од дома како резултат на пандемијата на коронавирусот.
Работата од дома може да има свои предности, но честопати претставува опасност за менталното здравје, особено во толку долг период каде што се бришат сите граници помеѓу деловното и приватното, нема многу физичка активност и социјален контакт, а работниците се често достапни 24 часа на ден.
Психолозите во Босна и Херцеговина предупредуваат на ова и ги повикуваат граѓаните кои чувствуваат последици да контактираат со центрите за ментално здравје што постојат во речиси сите општини, особено затоа што е неизвесно кога ситуацијата ќе се врати во нормала или кога работните места ќе бидат безбедни за враќање. „Од онлајн состанок во дневната соба, одам во кујната да направам ручек, а потоа на часови преку Интернет, бидејќи секако детето не знае како да го започне сето тоа“, го опишува своето искуство една жителка на Сараево. „На почетокот, кога не ставија во карантин, ми се допадна затоа што не сакам да работам во своето опкружување на работа“, продолжи да раскажува и додава дека по некое време сите задачи и одговорности почнаа да се натрупуваат и се појавиле првите последици. „Мора да ги завршите своите работните обврски, мора да ги завршите и неговите, затоа што тој не го знае тоа, а во исто време да направите и ручек. Вие не се движите никаде, а мажот не е свесен за тоа сè додека не помине одредено време и дури тогаш ги гледате тие физички последици, а кога ќе започнат расправии со вашиот сопруг, децата, најблиските, дури тогаш гледате колку сте под стрес. По два месеца сфатив дека сето ова има големи психолошки последици врз мене “.
Долготрајна, исцрпувачка работа
Ремзи Шетиќ, психолог во Центарот за ментално здравје во Стари Град, вели дека постојано добиваат повици од луѓе кои бараат поддршка поради стресот што се јавува во однос на осаменост, изолација, анксиозност и депресија. „Затоа е исклучително важно да се следи, бидејќи шест месеци се долг период на таков начин на работа.
Всушност, обично се случува луѓето да се вознемирени подолго време. Во еден момент, на сите ни одговараше, луѓето едвај чекаа, но ова трае веќе подолго време и е исцрпувачко, особено затоа што произведува друг вид криза, бидејќи предизвикува голема несигурност кај луѓето. Сите се прашуваме кога ова ќе заврши “. Шетиќ додава дека особено им се обраќаат родителите кои сметале дека е исцрпувачки да работат од дома и истовремено да следат часови на Интернет со своите деца, а стравот од ваквите обврски им се враќа сега кога започнува новата учебна година, додека експертите најавуваат црни прогнози за зимата и есента и можеби повторно затворање. „Луѓето кои сега работат од дома не можат да ја воспостават таа граница во однос на другите луѓе кои им поставуваат задачи, па затоа често се случува да добијат работни задачи во различно време во текот на денот, па дури и ноќе, а потоа тоа се претвора во долга, исцрпувачка работа, особено во оние професии каде што има таков притисок да се постигнат одредени достигнувања, објаснува Шетиќ.
Зголемена употреба на лекови
Како резултат на анксиозност и депресија, зголемена е и употребата на антидепресиви и лекови за смирување. Нема официјална статистика за земјите од регионот, но лекарите, фармацевтите и експертите посочуваат дека тие го забележуваат овој тренд. Наташа Јокиќ Бегиќ, професорка на Катедрата за психологија на Филозофскиот факултет во Загреб, рече дека генерално, за време на пандемијата, била нарушена менталната состојба, особено кај луѓето кои се инаку чувствителни. Таа исто така истакна дека кризата со коронавирусот особено ги погодила луѓето кои се сами, особено оние кои работеа од дома. „Работам од дома од март, живеам сама, а вработена сум во фармацевтска компанија“, вели една жена од Сараево која не сака да и се спомене името. „Беше многу стресно на почетокот, бев цело време достапна, работното време беше продолжено, луѓето испраќаа е-пошта во 19 часот и велеа дека им треба одговор до вечерва до 21 часот, само затоа што сме дома. Имавме и повици доцна во ноќта. На почетокот, моите работни навики беа ужасни, не јадев и не паузирав, додека подоцна, кога малку се навикнав, некако се организирав. Добивавме и упатства од компанијата, како да се однесуваме, да одвоиме време за пауза, да прошетаме, сега ни воведоа јога преку Интернет заради грбот, па сега е добро. Сепак, имаше луѓе кои имаа напади на паника. Сега поминувам многу време на телефон, ми недостига таа комуникација во живо. Имам чувство дека цел ден се сведува на разговор на телефон, што не би го чувствувала во канцеларија. Никој сè уште не знае кога ќе се вратиме на работа “.
Психички потреби
Шетиќ посочува дека е многу важно луѓето полека да почнат да се враќаат на својот вообичаен начин на живот, да станат физички активни и да имаат социјален контакт со луѓето со сите мерки што ќе спречат ширење на вирусот. „Со овие контакти задоволуваме одредени психолошки потреби на кои малку заборавивме, ги оставивме настрана во текот на овие шест месеци, бидејќи целиот притисок врз јавноста во однос на заштитата од Ковид-19, а многу малку внимание се посветува на другите човечки потреби. Покрај тоа да не зборувам за изворите на стрес што се појавија како резултат на пандемијата, во смисла на проблеми со работата, губење на работа, намалување на платата“, вели Шетиќ. Речиси секоја општина во двата ентитета, додава тој, има свои центри за ментално здравје, во кои работат интердисциплинарни тимови на експерти, и ги повикува сите граѓани кои ги чувствуваат психолошките последици од работењето од дома и пандемијата воопшто да се јават и да побараат помош.
