Денес се празнува Иванден, се верува дека е ден со магиска моќ

Меѓу поголемите летни празници што македонскиот народ ги празнува со многу обичаи и верувања спаѓа и празникот во народот познат под името Иванден, всушност, празник посветен на раѓањето на свети Јован Крстител.

Свети Јован е наречен Крстител затоа што го крстил Исуса, а наречен е уште и Претеча што значи претходник. Со своето учење тој му претходел на Исус, одел пред него и го најавувал неговото доаѓање. Јас ве крштевам со вода, а тој што ќе дојде по мене ќе ве крсти со Дух Свети, говорел свети Јован додека го покрстувал народот.

Денес именден празнуваат: Иван, Иванка, Јанко, Јане, Јана..

Иванден е еден од најважните празници кај целиот словенски свет во кој се преплетуваат голем број обичаи и верувања од старата словенска митологија, со празнувањето на денот на раѓањето на св. Јован Крстител.

Во народната традиција овој празник е поврзан со летната солстиција, односно со периодот на долгодневницата. Овој празник во годишниот круг празници е симетричен на Божик, денот поврзан со зимската солстиција, односно со периодот на краткодневицата. Овие два празника ги поврзуваат и повеќе обичаи и верувања поврзани пред си со Сонцето. Во таа насока се и обичаите и верувањата поврзани со огновите. Ритуалите со билките, исто така претставуваат еден од најважните елементи поврзани со Иванден, а тие пак, исто така, се остаток од старите словенски верувања.

Со Иванден се поврзани многу обичаи и верувања но најповеќе се однесуваат на билките и верувањето во нивната магиска моќ. Верувањето пак дека тој ден играло Сонцето или дека се превртувало три пати е поврзано со тоа што Иванден се паѓа во најтоплиот период од годината.

Од обичаите што се изведуваат на овој ден повпечатливи се оние поврзани со растението папрат. Имено вечерта спроти празникот се бери папрат, а тоа пак е поврзано со верувањето во неговата апотропејска моќ. Папратот се става на постелата и на него се спие за здравје, а рано наутро на самиот ден Иванден се плетат венци што се ставаат во бавчите за да ги чуваат од разни болести, временски непогоди како и други несреќи.

Вечерта спроти празникот жените берат цвеќе што се вика Иванден, коешто го ставаат на ковчезите со алиштата за да ги чува од молци.

Е. Спространов запишал дека во Охрид на Иванден ги ваделе рутишчата, ги распостилале по прозорците за да ги види сонцето и ги оставале да ветрејат.

И во зборникот на браќата Миладиновци среќаваме податок дека тој ден во Воден, треви лековити висет на дуќаните за да имает повеќе покупниции. За вакво вадење од ковчезите на најубавите облеки пишува и Кузман Шапкарев кој напоменува дека надвор ги чуваат до заоѓањето на сонцето за да не ги јадат молци.

Во Разлошко празникот се викал Ињовден. Спроти празникот се правел венец од бело и жолто ињовче (бела и жолта ајдучка трева), а на самиот празник, откако стоката ќе се вратела од паша венецот се ставал на роговите од кравата, која потоа се молзела. По тој обред се верувало дека кравата ќе има млеко во текот на целото лето. По молзењето венецот се симнувал од роговите на кравата и се закачувал на чардакот каде што останувал до следниот Ињовден.

Со празникот Иванден е поврзан и обичајот Тајане, што се изведувал во повеќе краишта на Македонија, но најдолго се задржал во Прилепско, Битолско и Крушовско. Имено вечерта спроти Иванден момчиња и девојки собирале билки со кои закитувале едно ѓумче и го полнеле со вода од три чешми. Едно од нив на возраст од 10-12 години го носело ѓумчето на глава и него го викале Тајанее, а другите момчиња и момичиња оделе околу него и му пееле пригодни песни. Утрото групата со Тајането одела по дуќаните, каде што, исто така, пееле песни и собирале подароци, од кои потоа правеле заедничка вечера.

Реставрирани два литиски крстови од ризницата на Бигорскиот Манастир

Претставници на Националниот конзерваторски центар - Скопје, денеска на Бигорскиот манастир „Свети Јован Крстител“ му ги предадоа двата литиски крстови од драгоцената манастирска збирка старини, кои беа реставрирани од стручен тим на Националната установа.

Уникатните реликвии, создадени од легендарните бигорски зографи Михаил и неговиот син Даниил јеромонах, му беа предадени на игуменот на Обителта, Епископот Антаниски г. Партениј.

„Посебно значајно за нас е тоа што меѓу нив беа и конзерваторите советници Јехона Спахиу Јанчевска и Невенка Величковска, кои вложија огромни напори и извонредно стручна посветеност во нивната конзервација и реставрација и лично ги донесоа крстовите. Тие беа топло пречекани од страна на нашиот Старец и игумен епископ Антаниски г. Партениј, кој им изрази голема благодарност за нивната стручна и макотрпна работа, љубов и посветеност кон зачувувањето на ова свето наследство. Тој исто така го изрази своето задоволство поради мошне стручниот и научен пристап кон целиот процес“, вели отец Кирил.

Во изјава за МИА, отец Кирил појасни дека станува збор за Процесиски крст - Распетие/Богојавление2 и Процесиски крст – Распетие/Преображение.

„Двата процесиски крста се датирани во четириесеттите години на XIX век. Иконописот е на зографите Михаил и Даниил од Самарина, додека резбата се смета дека ја изработиле мијачките резбари. Конзерваторско-реставраторските зафати, се однесуваа на носачот, резбата, подлогата, боениот слој, позлатата, заштитниот слој и металните држачи. Скршените делови од резбата се вратија на своите места, а за враќање на одреден откршен дел од изрезбан ружин цвет се преземаа минимални реставраторски интервенции“, нагласи отец Кирил.

Според него, двата процесиски крстови имаат стилска и хронолошка блискост и со други дела, особено со други два процесиски крста, исто така од Бигорскиот манастир, коишто се дело на зографите Михаил и Даниил од Самарина и на мијачките резбари.

„Двата литиски крста ќе бидат составен дел од богатата манастирска ризница со милениумска историја. Интересно е да се напомене дека крстовите, по Божја промисла, му се враќаат на Бигорскиот манастир во пресрет на празникот Воздвижение на Чесниот и Животворен Крст – Крстовден“, посочува отец Кирил.

Поглаварот на МПЦ-ОА г.г. Стефан по повод празникот Голема Богородица ќе чиноначалствува со богослужбата во манастирот во Матка

По повод празникот Успение на Пресвета Богородица во манастирот кај Матка утрово во 8:30 часот ќе се одржи богослужба со која ќе чиноначалствува Неговото Блаженство поглаварот на МПЦ-ОА г. г. Стефан.

Традиционално на овој ден во манастирот се одржува општонароден собир и крводарителска акција.

Синоќа во пресрет на еден од најголемите христијански празници кај народот познат како Голема Богородица се одржа вечерна богослужба и сеноќно бдеење.

На овој ден илјадници скопјани и жители од други делови на земјата, христијани, но и муслимани доаѓаат во манастирот да се помолат за здравје пред Мајката Божја.

„Господи Исусе Христе помилуј нѐ“ – Благословот на Петолебието: Чин на вера и благодарност

Петолебието е длабоко значаен обред во православната вера, каде преку едноставни лепчиња и молитва, верниците ја изразуваат својата благодарност кон Бога за сите благослови во животот.

Оваа служба, која потсетува на Христовото чудо на нахранување на 5000 луѓе со пет леба, се изведува на вечерните богослужби за време на Великиот пост и други посебни прилики. Лебовите се подготвуваат со голема посветеност, придружени со молитвата „Господи Исусе Христе помилуј нѐ“, и по осветувањето, се делат меѓу верниците.

При подготовката на петолебието, верниците ги приложуваат и имињата на своите блиски, за да бидат спомнати на светата богослужба. Овој обред не е само чин на благодарност, туку и израз на длабока вера и духовна врска меѓу верниците и Бога. Лебот, иако материјално едноставен, носи непроценлива духовна вредност откако ќе биде осветен на светиот олтар. Верниците не треба да бидат пасивни набљудувачи, туку активно да учествуваат и да ги приложуваат своите молитви, создавајќи посебна духовна атмосфера во храмот.

Подготовката на петолебието е чест за домаќинката, која со свои раце замесува пет лепчиња кои ќе бидат осветени на светата богослужба. Оваа практика е важна за одржување на духовната врска и учеството во верските обреди. Црковното членство има обврска да ја одржува оваа традиција и да го пренесува значењето на петолебието на помладите генерации.

Со голема посветеност и со изговарање на молитвата „Господи Исусе Христе помилуј нѐ“, верниците го носат својот дар во црквата, изразувајќи ја својата вера и благодарност кон Бога. Петолебието не е само обред, туку и начин на духовно зближување и заедништво меѓу верниците.

За повеќе детали и рецептот за подготовка на петолебието, посетете го линк

Популарно