Душа ширум отворена во епизодата: „Сите вистини и невистини за Норвешка“

Напиши

на 2.2014

Во последниве неколку дена се изначитав текстови за тоа каква е Норвешка, како се живее во Норвешка, колку пари има Норвешка и како капак на се колку се бараат работници и какви плати даваат на келнери и таксисти во Норвешка. Прво текстовите излегоа на српските медиуми, по различни портали, после излегоа и на македонските портали, па и во весниците. Гледам, читам и не ми се верува. Србиве преведувале, недопреведиле, македонските медиуми пак од ова преведено- недопреведено, уште еднаш не допреведиле. Резултат “Каша- попара”. Јас ги нарекувам каквите вести “Киндер- јајце вести”. Убава опаковка, неверојатно примамлива слика и бомбастичен наслов, а кога ќе отвориш, внатре- глупост.

Што е најинтересно ниту еден од порталиве каде што беше спектакуларно објавена веста, немаше објавено и линк за вистинската сторија, интегрален текст на јазикот на кој истата првенствено била напишана пред да биде молњевито испропреведувана од балканските медиуми. Што тоа стварно рекла Европската канцеларија за вработување и на кого овој текст бил наменет е најголемата мистерија. Ние што сме тука во Норвешка, знаеме како стојат работите, далеку подобро од било кој преведувач, така наречен квази-новинар. Кој тоа таму лаже, е прашањето сега?!

Затоа малку изреволтирана, не од добронамерните луѓе кои во последно време се повеќе и повеќе ме прашуваат како иде со работа во Норвешка, работни дозволи, визи, сместување и трошоци за храна, туку изреволтирана од некогаш моите колеги новинари од Македонија со кои со години одевме на исти места низ Скопје и известувавме за истите настани на различни медиуми. Зарем не сте свесни,бивши колеги новинари дека го креирате јавното мислење?! Дека ако до вчера на ФБ групата “Македонци во Норвешка” имаше едвај еден пост во 2 недели, сега има 200 постови и прашања секој ден! Од друга страна “За новинарцките работи” не треба дополнително да се полемизира и дискутира, за сите нив си знаевме и претходно, ама сега богами знаеме и со бројки. Катастрофа!

Значи одиме со реална ситуација и факти.

1. Просечна месечна плата од 4.500 евра (делумно точно)

Данокот во Норвешка е прогресивен, па за тие кои заработуваат многу, плаќаат и голем данок. Објавената информација дека платите во Норвешка се од 4.500 евра па нагоре е делумно точна ако се земе просечната бруто плата во Норвешка. Таа сума сигурно ќе биде намалена за околу 30% откако на неа ќе биде пресметан и одземен данокот за приход. Значи од 4.500 евра доаѓаме на некои, од прилика, 3.000 евра. Ова е сепак просечна норвешка плата. Вообичаено работните места како келнер (иако тука келнери постојат само во рестораните, а не и во кафичите каде единствената застапена професија е бармен) се платени околу 21 евро по саат (неоданочени) или околу 2.200 евра чисти на крај на месецот.

2. Потребни се инжењери, наставници од природните науки, лекари, медицински сестри, возачи на автобуси и таксисти, готвачи и келнери (да речеме делумно точно)

Норвешка, како земја богата со нафта секако има потреба од инжењери, особено како високо-квалификуван кадар. Норвежаните не се многу по учењето, па затоа ваквиот кадар е далеку најбаран и многу ценет (да не речам, убаво платен). Истата е ситуацијата и со медицинските сестри, лекарите и наставниците кои пак за разлика од инжењериве (кои можат да пројдат само со англиски) мораат да имаат големи познавања од норвешкиот јазик. Тоа значи положен 3 степен норвешки јазик за медицинските лица и положен Бергенс тест (највисокото ниво на познавање на норвешки) за наставниците. За возачи на автобуси и таксисти не сум запознаена колку и како се бараат, но со самото тоа што македонската возачка дозвола не е признаена во Норвешка, овие две професии одма можеме да ги избришеме од списокот. За келнери и готвачи- има тука милиони швеѓани, пољаци, шпанци да ги покријат овие побарувања, па македонците како “неевропејци” котираат најниско на скалата на вреднување.

3.Вработените работат 7,5 часа на ден (пак делумно точно)

Работната недела на вработен со полно работно време е реално 40 часа. Разликата е во тоа што тој половина час наменет за ручек (сместен некаде на половина од работниот ден, најчесто од 11.30 до 12ч), не влегува во работните часови и не е платен. Тоа значи дека работникот е ефективно на своето работно место 7,5 часа за кои е и платен, но реално е на работа 40 часа во неделата.

4.За престој во Норвешка е потребна пријава за дозвола за престојување во период од три месеци во локалната полициска станица, а странските државјани можат да останат 6 месеци додека бараат работа (скроз неточно)

Како прво, македонец (со исклучиво и единствено поседување на македонски пасош), може да дојде во Норвешка само туристички и тоа три месеци во временски период од пола година. За тоа време тој нема право и по закон не смее да работи, туку единствена цел на посетата да биде строго туристичка. Објавената информација се однесува само и исклучиво за државјани на ЕУ- членка (што секако не сме ние). Единствениот начин на добивање работна виза со македонски пасош е договор за работа во твојата струка, каде твојот работодавец пред Полицијата ќе гарантира за твојата висока компетентност. Тоа значи од прилика вака, ако си студирал на Економски факултет треба да добиеш договор за работа во Норвешка за работно место кое е во тесна корелација со твојата диплома (банкарски работник, сметководител, менаџер, аналитичар). Твојот работодавец треба да биде дел од целата процедура на аплицирање за работната виза и да гарантира за тебе пред властите. Згора на се, добиениот договор треба да биде во висина од 35.000 евра (годишна плата пред данок), со што ќе се потврди твојата способност да се издржуваш во Норвешка. Доколку се исполнат овие услови, постои можност за повлекување на целото семејство во Норвешка со така наречената family-reunion виза. Условите се далеку поинакви за европејци кои да, можат да дојдат и да бараат работа 6 месеци, не им треба работна виза во тој период и можат да работат било каква работа, без разлика на нивното претходно образование.

5- Разно

Како што претходно спомнав македонската работна дозвола е целосно неважечка во Норвешка. Секако во рокот од тие 3 месеци туристички престој, има можност за користење македонска возачка дозвола, но по истекот на тие 3 месеци возачката дозвола е целосно неупотреблива. Најлошто е што македонската возачка дозвола не може да биде сменета за норвешка, туку потребано е да се помине низ целата процедура на земање часови, полагање тестови и полагање градско возење за да се добие норвешка возачка дозвола. Сето тоа чини од прилика 2.600 евра и се полага исклучиво на норвешки.

Кога сме кај норвешкиот јазик, тој е многу ценет и баран, во последно време за било која позиција, па дури и за чистачи. Големата навала на странци веројатно малку ги исплашила норвежаните кои го земаат јазикот како прв одбрамбен механизам. Часовите по норвешки се нудат во голем број школи за јазици и се движат од 300 до 600 евра за месец. Полагањето на испити (ниво 2, 3 и Бергенс тест) се наплатува 150 евра.

Не е едноставно дури ни да се најде сместување. Се плашат од странци, па за изнајување стан ќе ти бараат договори за работа и висина на плати, а во некои случаи и извештај за платен данок во изминатата година. Соба во стан во Осло каде се делат кујна и купатило со цимери е од 500 евра па нагоре. Стан од 40тина квадрати пак е околу 1300 евра. Во двата случаи трошоците за струја, загревање, интернет и телевизија не се вклучени.

И иако се ова делува како невозможна мисија, многумина успеале. Некако успеавме и јас и маж ми. Не е “лежи лебу да те јадам” ама со многу одрекувања, огромна решителност и челични живци се успева. Ќе плачеш за дома, за блиските, ќе гледаш што е можно почесто да идеш да ги видиш, ќе киснеш на Skype и ќе чекаш некој да се уклучи за да направите едноставен секојневен муабет, кој баш многу ти треба. Не е лесно, никој не вика дека е. Многу млади почнуваат со студии, волонтерски проекти кои овозможуваат виза за престој и неколку часа дневно за работа, па кога ќе заврши тоа пак некакво друго снаоѓање. Најчестата варијанта е со бугарски пасош (затоа што се чека помалку од влез на Македонија во ЕУ). Секој со својот памет до подобро утре.

Еве и линкови каде може да се бара работа, на норвешки се најчесто ама Google се преведува ако го прашаш.

http://www.finn.no/finn/job/fulltime/result

https://www.jobzone.no/For-jobbsokere/Ledige-stillinger/

http://www.manpower.no/

http://www.adecco.no/ledige-stillinger/Pages/ledige-stillinger.aspx

https://www.facebook.com/groups/131472346943906/

Линкови со корисни информации:

https://www.facebook.com/groups/264497660346672/444390775690692/?notif_t=group_comment_reply

https://www.facebook.com/groups/35649967964/

https://www.facebook.com/groups/whereinoslo/

http://www.europeanvoluntaryservice.com/what/purpose

Па, со среќа на сите. Што би се рекло “Од мене толку од Господ повеќе”. Сепак среќата многу ретко нас не наоѓа, треба ние да си ја бараме.

Од пазарот на труд во Норвешка до Македонија,

Славица Савеска Кењереш

П.С. Уште информации за животот во Норвешка во следната епизода! 

Заев сака, но не може да и даде на Бугарија

Напиши

на 11.2020

„Јас сум Македонец кој зборува македонски јазик, признат од целиот свет. Каракачанов е Бугарин кој зборува бугарски јазик признат од целиот свет. Но, етничката и идентитетска разлика не е единствената меѓу нас. Поважна и посериозна е разликата во нашите светогледи“, напиша вчера премиерот Заев и додаде: Јас работам на доближување на ставовите околу разликите, и знам дека тоа е можно само преку размена на идеи и мислења, а не преку навреди и недолични пораки. Нашите народи очекуваат исчекор кон пријателство, а не говор на омраза. Доста беше омраза!

Не знам од каде да почнам.... Ајде од почетокот. Први Август 2017 година. Денот на потпишување на договорот и изјавата на Заев дека со овој договор Бугарија го „признала“ Македонскиот јазик. Ммммм...НЕ! Единствено место каде се спомнува македонскиот јазик е последниот пасос во кој се вели:
„Потпишан во два оригинални примероци, секој од нив на официјалните јазици на Договорните страни – македонски јазик, согласно Уставот на Република Македонија и бугарски јазик, согласно Уставот на Република Бугарија, при што и двата текста имаат еднаква важност. “
Значи, согласно уставот на Република Македонија, што значи дека јазикот целиот свој легитимитет го влече од уставот, кој е менлива категорија и постои едвај 30тина години. За разлика од уставот, македонскиот јазик е официјален јазик векови наназад.
Токму догооворот за добрососедство и лагите што тогаш ги ширеше Заев, се јасен аргумент дека премиерот знаел што го очекува и дека и сега знае што следува.

Следно, „Јас сум Македонец кој зборува македонски јазик, признат од целиот свет“. Јазик не се признава. Јазик постои и се кодифицира(стандардизира). Тоа што оваа влада постојано повторува дека македонскиот јазик е признат во 1977 година во Атина е само уште лага, со која повторно им се дава оружје на бугарските тврдења дека станува збор за бугарски дијалект. Во 1977 година во Атина со резолуција е усвоена латиничната транскрипција на македонската кирилица. Толку! Не се работи за никакво признавање, затоа што такво нешто не постои! Како тоа некој да ви признае јазик? Кој е тој што го може тоа?

„Јас сум Македонец кој зборува македонски јазик, признат од целиот свет“, колку и гордо да звучи, нема никакво значење во спорот со Бугарија и Заев го знае тоа. Софија секојдневно повторува дека тие немаат проблем со тоа што ние денеска сме Македонци и зборуваме македонски јазик, туку со нашето минато. На Бугарија во моментов не и гајле дали сме ние Македонци, туку што тоа биле нашите предци. „Македонија и македонскиот народ се творба на Тито. Излажани Бугари, а македонскиот јазик е само дијакт на бугарскиот“. Тоа е ставот на Софија и во ништо не се оспорува со „гордата“ изјава на премиерот.

„Етничката и идентитетска разлика не е единствената меѓу нас“. И со оваа реченица Бугарија нема никаков проблем. Како што реков и пред малку, Софија признава дека сега сме различни народи, со различен идентитет. Тие ја сакаат историјата. Тоа многу отворено го кажа нивниот министер, кога рече дека убаво што Заев прифаќа заедничка историја, само уште да признае дека е бугарска.

„Јас работам на доближување на ставовите околу разликите“. За некој да работи на доближување на ставовите, прво треба да има став, а Заев го нема. Дури и кога личи дека го има, ЛАЖЕ! ЛАЖЕШЕ дека нема да се смени устав со цел да се смени уставното име! ЛАЖЕШЕ дека со „Преспанскиот договор“ е бетониран идентитетот, но ја изгубивме пола историја (историја +традиција +култура+јазик = идентитет). ЛАЖЕШЕ дека со договорот со Бугарија, Софија го „признала“ македонскиот јазик. ЛАЖЕШЕ дека не постои „Тиранска платформа“. ЛАЖЕШЕ дека сме добиле датум за прговори со ЕУ, барем 12 пати. ЛАЖЕШЕ дека има писмени гаранции за почеток на преговори со ЕУ. ЛАЖЕШЕ дека Бугарија во втората светска војна била само администратор во Македонија. ЛАЖЕ и сега! Заев нема став, затоа што тој не се обидува да го реши спорот со Бугарија за доброто на Македонија, туку за свое добро. Во ситуација кога земјава е задолжена над 60% од БДП (високозадолжена земја), по што му е јасно дека повеќе нема да може да се задолжува и многу скоро ќе остане без пари за плати и пензии, единствен спас му се европските фондови. Во ситуација кога Македонија е 7ма по смртност од Корона, а ситуацијата до прва ќе се влошува, Заев знае дека многу скоро (на пролет) ќе мора на избори. По сите порази, на сите полиња, Заев знае дека неговата политичка кариера завршува со тие избори. Но, не е тоа главниот проблем на премиерот. Она што него навистина го плаши е прогонот кој што му следува. При "All in“ има само две можни. Ги собираш сите чипови (успеси) од масата или губиш се, па дури и слободата.

Заев во моментиве е давеник, налик Груевски пред неколку години. Разликаата е што Груевски бараше спас кај народот (кој го пљачкаше со години), а Заев очекува да му помогнат странци. Она што сеуште не го разбрал е дека, кога ќе ја изгуби довербата кај народот, странците нема да го есапат. Завршено е! Сега дури и да прифати дека до вчера сме биле Бугари, а јазикот ни е препишан од бугарски буквар од 1943 година, никако не може да му понуди гаранција на Борисов дека тој договор ќе биде почитуван од наша страна. При таков договор, диру ни почеток на преговори со ЕУ нема да му донесе победа на изборите, а тоа Софија го знае. Затоа, сега потписот на премиерот не вреди ништо во Бугарија. Од таму и изјавата на Каракачанов дека изјавите на Заев се празни зборови, му требаат дела. Делата Заев не може да ги понуди! Единствено што може да направи е дополнителна штета во односите со Бугарија со уше некој анекс договор, за кој нормално ќе ЛАЖЕ што подразбира. Ова не значи дека давеникот ќе престане да прета и да се бори за воздух и по цена на други жртви, но крајот е блиску, а СДСМ никако не може да го запре.

По сите понижувања и неуспеси кои како народ ги доживеавме под оваа владејачка гарнитура, добрата вест е дека за неколку месеци ќе заминат во историјата (во онаа црната). Лошата вест, доколку драстично не се променат работите, е дека Мицковски ќе биде новиот премиер. Сегашниот лидер на ДПМНЕ кој не направи ама баш ништо, да го спречи Заев во своите антимакедонски политики, премиерската позиција ќе ја добие на тацна. Слично како што ја доби и претседателската функција во својата партија. ДПМНЕ под лидерство на Мицкоски не доби ниту едни избори, не оствари ниту една победа! Ако толку може како партиски лидер, колку (ич) ќе може како премиер?

Можеби малите партии (од кои се издвојува Левица) ќе можат да го искористат вакумот, но сеуште е рано да зборуваме за премиер кој не е челен на СДСМ или ДПМНЕ.

Автор: Пацифист

(Фото) Му се слошило на работа, западнал во кома, а брзата помош го однела... ДОМА

Напиши

на 6.2020

На социјалните мрежи во Фејсбук групата "Стари Скопјани" се најде статус каде еден од членовите на истата група раскажа за случка која се случила во неговото семејство.

Имено, неговиот зет за време на работа му се слошило и се онесвестил. Неговите колеги повикале брза помош, но тие наместо веднаш да го хоспитализираат тие го транспортирале само до ДОМА.

"Состојба тогаш: не зборел, не бил при свест, не мрдал не бил контактибилен. Тој е на возраст од 40 години,а работи во близина на ГОБ "8ми Септември", ( па нели требало прво да го однесат на некакво снимање, преглед и сл, па така барем беше во наше време. Од како го донеле дома му ставиле инфузија и си заминале и ја повикале ќерками од работа. Сега мојот зет лежи во КОМА, не сум по таа струка за да знам што му е, но само лежи без никакви знаци. Денес дојдоа еднаш од брзата помош да му сменат инфузија и оставија некое кесе, па ќерками ми напиша на ливче што се треба да купам од аптека, изгледа ќе треба сами да го боцкаме. Понатаму ќе ве известам како ќе течат работите, но еве како се спремни оние од екипата на Филипче да помагаат на болните во време на пандемија."

"Мајко Македонијо" те ранија, те омаловажија, стана безимена

Напиши

на 6.2020

Ех, Македонијо мајко моја, Те ранија, те омаловажија, стана безимена. Станавме затворен логор. Потпишавме капитулација. Останавме затворена ковид држава. Секој ден гледаме луѓе без насмевка, луѓе со маски и тешки мисли “Како да издржиме и месецов?”. Во држава во која се шири вирусот со невидена брзина, каде секојдневно имаме над стотици заболени. Дури некои се спремаат за избори, народот се заразува.

ИЗБОРИ ЌЕ ИМА! Има ли пилот во авионот со име МАКЕДОНИЈА? Економијата ни тоне, здравството колабира, а сиромаштијата влегува во фаза на ЕПИДЕМИЈА.

Здравствените работници со последни сили се борат, десеткуваани, заразени и деградирани. Некои земаат картички, некои не но сите заедно и сложно се борат против невидливиот непријател. Без нивната храброст и пожртвувсност ќе бевме Вухан на Балканот. Со ваков галопирачки развој на вирусот, со ваква неспособна власт, ќе имаме долго, топло и пеколно лето и многу ладна есен и зима. Државата ќе банкротира со колабирано здравство, пандемија на сиромаштија и корона.

Ех.. МАКЕДОНИЈО.

М-р Боби Бојчевски