Самовилските Води с. Зубовце
Тесен црн пат под кој тече реката Пчиња, а на километар од изворот насекаде има обесени маици, панталони, чорапи, по голите гранки на дрвјата. Од двете страни на црниот угорничав пат што води до мистериозниот кладенец, оставани се пластични чаши, чевли, шишиња и се што им се нашло при рака на луѓето кои го посетиле местото.
Велат, кој ќе се напие и измие од Самовилските Води кај Зубовце ќе оздрави и ќе закрепне. Водата ќе му ја скрши несреќата, оти кладенецот и се околу него имаат некоја виша сила, натприродна моќ. Таа, според легендата, доаѓа од самовилите кои одреден ден во неделата се бањаат во кладенецот кој потсетува на мал базен, вдлабнат во карпа. Па оттаму, кажуваат жителите на Зубовце, изворот бил наречен Самовилски Води. Некои парчиња од закачената облека се стари и по неколку години. Тие се излитени и искинати. Се гледа дека некои биле обесени на гранките пред само неколку дена. Нема грмушка или дрво на која не висат партали.
Според верувањето, облеката или некои други предмети луѓето ги оставаат таму за здравје и среќа кога доаѓаат да се напијат или да се измијат со водата. Ништо не се променило од минатото. Како што било и пред пет века така е и сега, од човек на човек се пренесува аберот за лековитоста на водата.
Таму ноќта меѓу четврток и петок се миеле самовилите, па затоа водата во изворот била најлековита пред изгрејсонце во петок. Покрај тоа што се мијат и ја пијат водата, луѓето оставаат и нешто бакшиш или облека. Според верувањето, кога ќе се соблечат да го измијат болниот дел од телото, старите алишта ги оставаат засекогаш таму и си облекуваат нови.
Мештаните од селото, кое е само на еден километар од изворт, со стравопочит раскажуваат за многу необични случки поврзани со Самовилските Води. Пред неколку години, еден вторник на изворот дошла некоја жена. Било ноќ и таа сакала да си наполни вода. Одеднаш нешто силно ја повлекло и ја потопувало во водата, па ја вадело надвор, се така неколкупати. Тогаш силно ја фрлило дури горе на патот. Жената, иако не видела никого, сепак слушнала глас: “Во вторник не се доаѓа тука”, и рекло привидението.
До калденецот, пред околу година и пол, од камен била изградена и малечка куќичка. Во неа се чуваат еден куп лејки во кои им се става водата на луѓето што дошле да го бараат лекот. На неа има закачено табли на кои пишува – Водата е отворена само во петок и во недела. Само на неколку метри над кладенецот, до едно старо дебело брестово дрво, исто од камен е изграден и олтар. Таму има неколку икони од Богородица, света Петка и од света Недела. Тука луѓето оставаат пари и палат свеќи.
Лековита вода во „Светите Кузман и Дамјан“
Распослано на јужните падини на Водно, источно од реката Треска, во непосредна близина на Скопје, а сепак далеку од градската врева, меѓу Света Петка, Солње, Барово, Осинчани и Чифлик, извира, како што многумина го нарекуваат, центарот на европската цивилизација, кроткото и тивко Говрлево. Селото богато со историја и со мистерии е речиси напуштено уште во минатиот век, а само три преостанати огништа му пркосат на забот на времето и на немилосрдното острило на цивилизацијата и сведочат за некои поинакви случувања.
Во подножјето на ридот со манастирскиот комплекс, под археолошкиот локалитет Говрлево, во близина на Долно Солње, се наоѓа црквичката „Светите Кузман и Дамјан“, која е позната меѓу верниците по лековитата вода што извира во нејзиниот олтарен дел.
Изградена во поново време, 1936 година, на место на кое извирала вода, оваа црква е дел од пресното сеќавање на жителите на околните села.
Изворот со водата за која многумина веруваат дека е лековита се наоѓа во црквата. Ограден во форма на крст, тој е лоциран точно во олтарот на православниот храм посветен на светите Кузман и Дамјан, под фреска со мотиви на кои се прикажани верници пред чудотворната вода.
Вода за подмладување
На само неколку метри од нетипичниот храм со лековита вода во олтарот, се наоѓа уште една чешма, според многумина, со чудотворна моќ. Се верува дека водата за подмладување, како што ја нарекуваат, благотворно помага при ослабен имунитет и дека сите што пиеле од неа починале од старост, а не од болест.
