Иако по 15 години од бомбардирањето на НАТО, мали се шансите Србија со тужби да оствари надомест на штета за последиците од бомбардирањето, експертите секој во својата област, имаат идеи за решавање на тоа прашање.
Главниот правник во Министерството за надворешни работи на Србија, Родољуб Етински смета дека не постои правна можност Србија да води судски постапки за надомест на штета предизвикана со бомбардирањето во 1999 година, но дека тоа прашање може да се решава на неформален начин, покрај економската и друга поддршка на нашата држава.
- Меѓународната заедница во која живееме не е совршена. Таа е повеќе политичка отколку правна заедница и не постои можност по правен пат да оствариме надомест на штета – рече Етински за Танјуг.
Меѓутоа, како што наведе, државите кои учествуваа во бомбардирањето, без формално признавање на одговорност и обврски на надомест, би можеле да помогнат да се намалат последиците од бомбардирањето низ одредена економска и финансиска поддршка или други форми на ангажирање кои би ја унапредиле економско-социјалната состојба во државата.
- На тој начин зајакнувањето на Србија може да тече побрзо и полесно, а од друга страна, тие држави би задоволиле и некоја своја морална обврска – смета Етински.
Тој потсети дека СРЈ во април 1999 година покрена постапка пред Меѓународниот суд на правдата, орган на ОН, но дека судот се прогласи за ненадлежен бидејќи СРЈ во тоа време не беше членка на ОН.
Според неговите зборови и Европскиот суд за човекови права одлучи на ист начин по тужбите за надомест на штета кои ги поднесоа жртвите од бомбардирањето и нивните сонародници.
Не поминаа успешно ни обидите постапките да се водат пред националните судови на државите кои учествуваа во бомбардирањето, додека постапките пред нашите судови не се можни бидејќи тие држави уживаат судски имунитет, потенцира Етински кој е професор на Факултетот за правни науки во Нови Сад.
Од друга страна неговиот колега од Правниот факултет при Универзитетот во Белград, Бојан Милисављевиќ, смета дека постои шанса Србија да се избори за отштета и тоа со помош на меѓународните организации како во случај на трговијата со органи и злосторствата на ОВК на Косово.
- Правниот пат со кој Србија би можела да се обиде да оствари надомест на штета е примерот како се работеше околу трговијата со органи на Косово и Метохија – преку Советот на Европа и известувачот и нивните извештаи... Сега сме блиску до основање на посебен суд кој треба да ја испитува одговорноста за трговијата со органи на Косово – рече Милисављевиќ за Танјуг.
Преку меѓународните организации на Советот на Европа или Обединетите нации би можеле, како што наведе, да бараме основање на посебна комисија која би го утврдила обемот и висината на штетата од бомбардирањето на НАТО.
Таа комисија треба да ја утврди висината на радијацијата, загаденоста на земјиштето, водата и животната средина и воопшто на направената штета, прецизираше професорот.
Врз основа на тие извештаи од комисијата потоа можеме да бараме поактивно делување на ОН и основање на мешовито судско тело само за тој случај, потенцира Милисављевиќ и додаде дека тоа е реален пат остварлив на подолг рок, во следните 10 години.
Професорот Вишеслав Хаџитановиќ, кардиолог, на идната влада на Србија ќе предочи уште поконкретна идеја за санирање на последиците од НАТО бомбардирањето, а тоа е хуманитарна акција за изградба на специјална болница за малигни болести која би ја финансирале членките на НАТО кои учествуваа во бомбардирањето.
- Знаеме дека во текот на бомбардирањето се користени ураниумски радиоактивни бомби и дека во Србија расте бројот на заболените и починатите од малигни болести, а српското здравство не може да излезе на крај со тој проблем – рече Хаџитановиќ за Танјуг.
Тој се залага за влез на државата во преговори со членките на НАТО да финансираат изградба и опремање на болница, која како што наведе, би била специјализирана за откривање и лечење на малигни болести.
- Да сум јас министер за здравство јас би влегол во преговори со членките на НАТО. На тој начин би се помогнало на пациентите да преживеат и да добијат соодветна здравствена заштита, бидејќи луѓето често или не добиваат или доцна добиваат здравствена заштита – наведе докторот.
Тој изрази оптимизам дека НАТО земјите би биле распожени да учествуваат во таа акција која пред се е хуманитарна.
Како што наведе тој, државата Србија од своја страна може да даде 10 до 30 хектари за изградба на болница, која би била опремена со најмодерна технологија за дијагностика, а во неа би работеле како наши така и експерти од земјите кои учествуваа во бомбардирањето.
- Тоа би била добра меѓународна акција да се санираат последиците од бомбардирањето – наведе Хаџитановиќ кој очекува на неговата инцијатива да се придружат и невладините организации кои се занимаваат со епидемиологија.
